قالب تزریق پلاستیک شامل مجموعه ای از قطعاتی است که ” محفظه” را تشکیل می دهند، مواد پلاستیک به داخل این محفظه تزریق شده و سرد می شوند. در محفظه قطعه تزریقی شکل می گیرد. بنابراین محفظه به بخشی از فضای قالب گفته می شود که به شکل قطعه تزریقی است و قطعه در آن شکل می گیرد.
محفظه قالب
محفظه با دو عضو قالب شکل می گیرد:
حفره: قسمت مادگی قالب است و شکل بیرونی قطعه را به وجود آورد.
ماهیچه: قسمت نر قالب است و شکل داخلی قطعه را به وجود می آورد.
صفحات حفره ای و ماهیچه ای
شکل بالا برای یک ظرف شش گوش ساده نشان داده شده است. در این مورد قالب شامل دو صفحه است. در داخل یک صفحه حفره ایجاد شده که شکل آن مانند شکل بیرونی قطعه است. بنابراین، این صفحه را صفحه حفره می نامند. به صورت مشابه ماهیچه دارای شکل بر آمده از صفحه ماهیچه است و شکل آن مانند شکل داخلی قطعه تزریقی است. زمانی که قالب بسته شود، بین حفره و ماهیچه فضایی به شکل قطعه تزریقی به وجود می آید که آن را محفظه می نامند.
بوش تزریق
در هنگام تزریق مواد پلاستیک به صورت خمیر از نازل ماشین خارج شده و از طریق یک مسیر به محفظه قالب وارد می شود.ساده ترین نوع این مسیر یک سوراخ مخروطی شکل در داخل یک بوش است که در شکل زیر نشان داده شده است .مواد موجود در این مسیر را اسپرو و بوش را بوش تزریق گویند.
سیستم راهگاه و ورودی
مواد پلاستیک مستقیما از طریق بوش تزریق تصویر بالا وارد محفظه شده و در قالب هایی که دارای چند محفظه هستند (قالب های چند محفظه ای) قبل از ورود مواد به محفظه، میباید این مواد از راهگاه و ورودی نیز عبور کنند.(تصویر زیر)
حلقه تنظیم
برای اینکه مواد پلاستیک بدون هیچ مانعی وارد قالب شوند. نازل ماشین و بوش تزریق می باید هم راستا باشند.برای اطمینان از این موضوع باید قالب در مرکز صفحه ماشین نصب شود.این هم مرکزی با استفاده از حلقه تنظیم امکان پذیر است.
میله ها و بوش های راهنما
در قالب گیری قطعه ای که ضخامت دیواره ها در آن مهم است و برای اطمینان از منطبق بودن حفره و ماهیچه که امری الزامی است با بکاربردن میله ها و بوش های راهنما در دو لنگه قالب ،هنگام بستن قالب عمل انطباق به صورت رضایت بخشی انجام می شود.
شکل زیر یک نمونه را که در آن میله های راهنما در سمت ماهیچه و بوش های راهنما در سمت حفره نصب شده ،نشان می دهد.
ابعاد میله راهنما باید به اندازه ای باشد که انطباق دو نیمه با توجه به نیروهای اعمال شده به قالب امکان پذیر باشند
شکل زیر نمایانگر همه قطعات پایه تشکیل دهنده یک قالب در یک برش مقطع از نقشه مونتاژ نشان داده شده است.
نیمه ثابت و نیمه متحرک
در شکل بالا مشاهده می شود که قطعات مختلف قالب در یکی از دو نیمه قالب جا می گیرند. نیمه ای که به صفحه ثابت ماشین بسته می شود (به صورت خط و نقطه نشان داده شده است) نیمه ثابت قالب نامیده می شود. نیمه دیگر قالب که به صفحه متحرک ماشین بسته می شود به صورت مختصر نیمه متحرک قالب نامیده می شود. اکنون بایستی تصمیم گرفت که حفره و ماهیچه را در کدام نیمه قالب نصب کرد. عموما به دلیلی که در زیر بیان می شود ماهیچه روی نیمه متحرک قالب نصب می شود:
دلیل اتصال ماهیچه بر روی نیمه متحرک
در زمان سرد شدن قالب قطعه تزریقی منقبض شده و در هنگام باز شدن قالب روی ماهیچه می چسبد. خواه ماهیچه روی نیمه ثابت و خواه روی نیمه متحرک قالب نصب شده باشد، این انقباض اتفاق می افتد. به دلیل انقباض در قطعه تزریقی عموما بایستی از یک سیستم پران استفاده کرد. اگر ماهیچه در سمت متحرک قالب نصب شود امکان تحریک سیستم پران ساده تر است. در قالب تک محفظه ای شکل بالا حفره در نیمه ثابت و ماهیچه در نیمه متحرک قالب نصب شده است.
منبع: کتاب طراحی قالب تزریق پلاستیک