پلیمر چیست؟
واژه پلیمر که از تکواژ پلی گرفته شده و به معنی چند است، ملوکولهایی هستند که از ترکیب واحدهای کوچکتری به نام مونومر تشکیل شده اند و شاید بتوان گفت از آغاز حیات، انسان ها بدون آگاهی از اینکه این مواد چه چیزی هستند از آنها استفاده می کردند. امروزه کاربردهای مختلف این مواد در صنایع گوناگون به گونه ای است که تقریبا هیچ صنعتی را نمی توان یافت که در آن ردپایی از این مواد نباشد و این امر تا حدی است که در برخی از صنایع، بکارگیری مواد پلیمری تحولات بسیار زیادی ایجاد کرده است و به کلی آن ها را با مدل سنتی همان صنعت متمایز کرده است و از این رو می توان گفت بکارگیری این مواد در برخی صنایع انقلابی بی سابقه در آن ها بوجود آورده است. در این مقاله می خواهیم به انواع پلیمر و کاربردهای آن در صنعت اشاره کنیم.
انواع پلیمر و کاربرد آن:
اکریلونیتریل-بوتادي ان-استایرن ABS :
پلیمر ABS یکی از انواع پلیمرهای ترموپلاستیک است که بخاطر ویژگی‌های منحصر به فرد و قیمت مناسب، در دسته‌ی پرکاربردترین پلیمرهای صنعت تزریق پلاستیک قرار می‌گیرد. آکریلونیتریل بوتادین استایرن که با نام پلیمر ABSشناخته می‌شود، نوعی پلیمر ترموپلاستیکی بسیار متداول است که در فرآیند تزریق پلاستیک نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پلیمر درواقع نوعی تری‌پلیمر است که از پلیمریزاسیون سه مونومر به وجود آمده است.
دمای انتقال شیشه‌ای ABS حدودا ۱۰۵ درجه‌ی سانتیگراد است و به دلیل بی‌شکلی، نقطه‌ی ذوب چندان مشخصی ندارد. پلیمر ABS به دلیل داشتن سه جزء با قابلیت‌های خاص، ویژگی‌های هر یک از عناصر پلیمری خود را بروز می‌دهد و می‌تواند این خواص را با شدت بیشتر یا کمتری نشان دهد.
ویژگی:
- قابلیت بالای ماشین‌کاری
- شکل‌پذیری خوب
- مقاومت بسیار زیاد در برابر مواد شیمیایی، تنش و خزش
- تعادل قابل قبول در مواجهه با گرما، ضربه، مقاومت سایشی
- مقاومت کششی خوب
- سختی سطح
- دی الکتریک بودن
مقاومت بالا در برابر واکنش شیمیایی (به دلیل این ویژگی در رده‌ی ترموپلاستیک‌های ایمن برای غذا شناخته شده است) .
کاربرد: بدنه تلفن، لوازم کامپیوتر و دستگاه هاي چاپگر، اسباب آلات کوچک، بدنه دوربین
پلی اتیلن ترفتالات PETE :
پلی اتیلن ترفتالات پلیمری است که در اغلب کشور ها برای تولید الیاف پلی استر(70 درصد) رزین بطری (22 درصد) فیلم (6 درصد) و رزین های پلی استر مهندسی (2 درصد) به کار رفته ، ولی در ایران این پلیمر بیشتر برای ساخت انواع بطری های آشامیدنی استفاده می شود. با توجه به مقاومت بالای این بطری ها در برابر شکستگی، دما و نفوذ گازها، دارا بودن وزن کم و ارزان بودن قیمت نسبت به سایر مواد بسته بندی همچون شیشه و فلز، تولید بطری های پلاستیکی از این رزین کاربرد گسترده ای پیدا کرده است. که بالتبع موجب ورود بطری های PETمصرفی به جریان زباله های شهری می گردد.
بالا بودن حجم این بطری ها نسبت به وزن ، که فضای زیادی را در هنگام حمل و نقل و دفن ف به خود اختصاص می دهند و تجزیه بسیار طولانی آنها در طبیعت (حدود 300 سال) ، باعث گردیده تا مسئله بازیافت این بطری ها، بخصوص در سال های اخیر توجه همگان را به خو جلب نماید.
ویژگی:
- کریستالی است
- استحکام و چقرمگی در دامنه وسیعی از دما
- مقاومت به خزشی بالا و جذب رطوبت پایین
- بیشتر در بسته بندي صنایع غذایی و غیره بدلیل استحکام، پایداري حرارتی
- شفافیت بالا استفاده می شود
کاربرد: بطری های پلاستیکی
پلی متیل متاکریلیت PMMA :
پلیمر پلی اتیلن متاکریلات یا PMMA که به عنوان آکریلیک یا حتی شیشه آکریلیک نیز شناخته می شود یک ترموپلاستیک شفاف و سخت است که کاربردهایی به عنوان جایگزین شیشه دارد. پلی متیل متاکریلات PMMA مزایای فنی زیادی نسبت به سایر پلیمرهای شفاف مانند پلی کربنات، پلی استایرن و … دارد.
ویژگی:
- شفاف بوده و شفافیت خود را در محیط حفظ می نمایند.
- استحکام و مقاومت به ضربه مناسب
- پایداري در برابر شرایط جوي
کاربرد: پنجره هواپیما، لنز دوربین، دریچه نورگیر
پلی تترا فلورو اتیلن PTFE :
این پلیمر در سال 1938 به طور تصادفی توسط plunkett کشف شد. در حالی که وی در حال تلاش کردن برای ساختن و تولید یک خنک کننده ی CFC بود. این پلیمر در دستگاه فشار آزمایشگاه پلانکت پلیمرسازی شد (در این واکنش آهن جداره ی ظرف به عنوان کاتالیزور عمل کرد).در سال 1941 این پلیمر ثبت شد و سه سال بعد با نام تجاری تفلونثبت گردید.
پلی تترا فلوئورو اتیلن یا تفلون PTFE چیست یک ماده ی پلیمری (بسپاری) است که توسط شرکت DuPont ساخته شده است. این ماده ی پلیمری از ضریب اصطکاک پایینی برخوردار است (استفاده در ظروف نچسب). پلی تترا فلوئورو اتیلن بیشتر با نام تجاری تفلون در جهان شناخته شده است. از آنجاییکه این پلیمر (تفلون) به ندرت توسط بدن انسان دفع می شود در پزشکی کاربرد دارد و می توانیم از آن در ساخت اعضای مصنوعی بدن انسان استفاده کنیم. این پلیمر (تفلون) وزنی سبک با ساختار محکمی دارد. دارای خاصیت شیمیایی خنثی یا بی اثر با اکثر مواد شیمیایی صنعتی است. پلی تترا فلوئورو اتیلن PTFE دارای رنج گسترده ی حرارتی از 260- الی 260 درجه ی سانتیگراد است. تفلون مقاومت بسیار خوبی در برابر نفوذ دارد. پلی تترا فلوئورو اتیلن دارای مشخصه ی دی الکتریک عالی و غیر سمی است. از قابلیت های تفلون ترکیب با افزودنی ها جهت افزایش سختی و دوام است.
ویژگی:
- نچسب بودن و داشتن ضریب اصکاك پایین
- مقاومت خوب در برابر مواد شیمیایی و حلال و مورد استفاده در محیطها ی خورنده
کاربرد:
